Çörekotu binlerce yıldır sadece yemeklerimize kattığı lezzetle değil, sağlığımıza katkıları ile de en değerli bitkilerden biri olarak bilinir. Günümüzde yürütülen bilimsel araştırmalar da sağlığımız üzerinde ne derecede etkili olabildiğini ortaya koyuyor. Ben yazılarımda ara sıra bu araştırmalardan dikkatimi çeken bazı sonuçları sizlerle paylaşırım.
Haşimoto tiroidi ve çörekotu
Haşimoto tiroidi, tiroid bezini etkileyen bir bağışıklık sistemi sorunu. Bayanlarda çok yaygın görülüyor; bayanlarda erkeklere göre görülme sıklığı on misli daha fazla. Bana en sık gelen sorulardan biri; “Haşimoto tirodi sorunum var, bitkisel bir öneriniz var mı?”. Bilimsel kriterlere uygun (Randomize, çift körlü, plasebo kontrollü) bir çalışmada 40 Haşimoto hastası iki gruba ayrılarak sekiz hafta süreyle bir gruba günde 2 gram taze öğütülmüş çörekotu, diğer gruba ise etkisiz bir ürün verilmiş. Süre sonunda etkisiz ürün verilen grup ile karşılaştırıldığında, çörek otu verilen grupta, vücut ağırlığının azaldığı, beden-kitle indeksinin düştüğü, kalça ve bel çevresinin ölçüsünde azalma sağlandığı gözlemlenmiş. Ayrıca yapılan kan analizinde tiroit stimüle edici hormon (TSH) ve anti-tiroit peroksidaz (anti-TPO) antikor seviyelerinin düştüğü, buna karşılık triiyodotironin (T3) seviyesinin arttığı tespit edilmiş.
Diğer taraftan, açlık ve yağ depolanmasını düzenleyen bir nöropeptit olan nesfatin-1 seviyesinde bir değişim gözlenmemiş. Ancak araştırıcılar yukarıda bahsedilen değişimler gözönüne alındığında nesfatin-1 derişiminin mutlak bir rolü olduğu görüşünü paylaşmışlar.
Benzer sonuçlar daha önce deney hayvanları üzerinde yürütülen bir çalışmada da gözlemlenmiş. Bu etkilerinin çörek otunun oksidatif hasarı önleyici ve bağışıklık sistemini düzenleyici özellikleri ile ilişkili olduğu sonucuna varılmış. Çörek otunun TSH hormonunu etkilemeden düşük sevide olan serum triiyodotironin miktarını yükseltmesi, muhtemelen tiroid bezinin onarımı ve tiroit hormonunun tekrar sentezlenmeye başlaması şeklinde açıklanıyor.
Çörek otu tohumlarının bilinen başlıca etkili maddesi timokinon; çörek otunun bilinen etkinliklerinde baş rolü oynuyor. Yürütülen araştırmalar iltihap giderici, oksidatif hasarı önleyici (antioksidan), enfeksiyonlara karşı, etkileri bulunduğunu obezite, kanser gibi hastalıklarda önemli etkinliği bulunabildiğini ortaya koyuyor. Timokinonun tiroid hormonlarını düzenleyici etkisi bulunduğu da bildiriliyor.
Yapılan çalışmalar bu etkin sadece çörek otu tohumu ile sınırlı kalmadığı, soğuk sıkım çörek otu yağı taşıyan kapsüller ile de sağlanabildiğini ortaya koyuyor.
Sonuç olarak sağlığımızı korumak ve bazı hastalıkların tedavisi için çörek otu tohumu ya da yağını kürler halinde uygulamak akılcı bir tercih. Ancak beklenen faydanın görülebilmesi için kaliteli ve güvenilir marka ürünlerin kullanılması şart.
Farhangi MA., et al., 2016: The effects of Nigella sativa on thyroid function, serum vascular endothelial growth factor-1 (VEGF-1), nesfatin-1 and anthropometric features in patients with Hashimoto’s thyroiditis: randomized controlled trial. BMC Complement. Altern Med 16(1): 471.
Ismail M, Zabid Y, Hanefi O, Ramazan U. Effect of Nigella sativa L. on serum concentration of thyroid hormone, thyroid stimulating hormone and glucose in alloxan-induced diabetic rabbits. Ir Vet J. 2003;59(9):462–4.
