Uzak Doğu tebabetinin en önemli bitkilerinden biri olan Ginseng köklerinin insan sağlığında pek çok yararlarının bulunduğu binlerce yıldır bilinmektedir. Bu bakımdan daha önceki bir yazımda bu bitkiyi “Bitkiler Aleminin Kralı” olarak tanımladığımı belki hatırlarsınız? Ginseng’in piyasadaki belki de en popüler ve dikkati çeken pazarlanma amacı “Erkeklerde cinsel arzuyu ve gücü artırması”, yani “Bitkisel Afrodiziyak” özelliğidir. Hatta piyasadaki Ginseng ürünlerinin büyük bir kısmının sadece bu amaçla pazarlandığı görülmektedir ki bu son derece yanlış bir durum. Çünkü, Gerçek Ginseng “Bitkiler Aleminin Kralı” ünvanına yakışır bir şekilde, özellikle 40 yaş üzerinde erkek ve kadınlarda vücudun direncini artırıcı ve vücudu onarıcı bir tonik olarak kabul edilmelidir.
Ginseng köklerinin cinsel sorunlar üzerindeki etki şeklini açıklamaya yönelik çalışmalarda etkisinin farklı mekanizmalara bağlı olarak ortaya çıktığı görülmektedir. Erkeklerde sertleşme sorunu üzerindeki etkisi muhtemelen nitrik oksit mekanizması üzerinden gerçekleşmektedir. Yani kan damarlarını genişleterek daha fazla kan dolmasını sağladığı ve dolayısıyla sertleşme sorununu giderdiği deneysel olarak ortaya konulmuştur. Kore ve Amerikan Ginseng’lerinin cinsel arzuyu ve gücü artırıcı etkisi ise hormon seviyeleri üzerindeki etkisine dayanmaktadır. Kore ve Amerikan Ginseng’leri erkek fare ve sıçanlarda en az bir hafta süre ile kullanıldığında hormon seviyelerinde belirgin değişiklik gözlenmiş ve bu etkinin ginsenozit Rg1’e bağlı olarak ortaya çıktığı tespit edilmiş. Hormon seviyesi üzerinde yapılan çalışmalarda Panax ginseng’in uzun süreli uygulanması ile erkek sıçanlarda serum testosterone (erkeklik hormon) seviyesini artırdığı görülmektedir. Buna karşılık, Amerikan Ginsengi’nin akut uygulanması ile hormon seviyesi üzerinde (testosterone ve Luteinize edici hormon) etkisi bulunmadığı, ancak prolaktin hormon seviyesini belirgin bir şekilde azalttığı görülmüş. Bu durumu şu şekilde açıklayabiliriz; prolaktin hipofiz bezinden salgılanan ve kadınlarda başlıcı süt üretiminde sorumlu polipeptid yapısında bir hormon, hayvanlarda testosteronun sentezi için asgari miktarlarda prolaktin salgılanması gerekliyken, insanlarda yüksek prolaktin seviyeleri erkeklik hormonu olan testosteron sentezini baskılamaktadır. Dolayısıyla, Kore Ginsengi erkeklik hormonu seviyesininin doğrudan artmasını sağlarken, Amerikan Ginsengi bu hormonun seviyesini dolaylı olarak artırmaktadır. Yani Amerikan ve Kore Ginseng’lerinin farklı etki şekillerin sahip olduğu ileri sürülmektedir. Yapılan klinik çalışmalar da Ginseng’in bu etkilerini doğrulamaktadır. 30 hasta üzerinde yürütülen bir çalışmada erkeklerde cinsel arzuyu artırdığı ve sertleşme sorunu üzerindeki etkisini doğrulanmıştır.
Gerçek Ginseng’in kullanılması önemli
İstenen etkiyi sağlamak için yine, bitkisel ürünlerde sık sık karşılaştığımız aynı sorun karşımız çıkıyor; Gerçek Ginseng’i bulmak. Gerçek Ginseng ya da Kore Ginsengi olarak adlandırılan kökler Panax ginseng bitkisinden elde edilmektedir. Bitkinin gerek yetiştirilmesinde uygulanan ihtimama bağlı yüksek maliyeti ve gerekse zengin fizyolojik etki çeşitliliği nedeniyle oldukça pahalı olmasına karşılık, piyasada yakın bitki türleri ve hatta ilgisiz bitkilerin köklerinin de Ginseng olarak aynı amaçla ve çok daha ucuza pazarlandığı görülmektedir; Sibirya Ginsengi, Brezilya Ginsengi, Hint Ginsengi vd. Ancak yapılan deneysel çalışmalar sadece Kore Ginsengi’nin etkili olduğunu, diğer Ginseng tiplerinin etkisiz ya da daha zayıf etkili olduğunu ortaya koymaktadır.