Bir meslektaşım gut hastası olan büyükannesinin şikayetleri için internetten satılan bazı bitkisel ilaçlar ile ilgili fikrimi sorunca internette pazarlanan ürünleri incelemem gerekti. Sonuç gerçekten büyük bir HAYAL KIRIKLIĞI. Bu konuda deva arayışı içerisindeki insanlar “Doğadan gelen deva” sloganı ile resmen aldatılıyor. Oldukça yüksek bedellerle satılan bu bitkisel karışımların içerisinde gut hastalarının şikayetlerini giderecek hiç bir bileşen bulunmuyor. Gut tedavisi için set halinde pazarlanan ürün içerisine konulan bitkilerin (bir bitki hariç) bu konuda etkili olabileceğine dair hiç bir bilimsel kaynakta bulgu yok. Dolayısıyla, gut hastalarının aldatılmamak için bu gibi ürünlere karşı dikkatli olmasını öneririm.
Vücutta, endojen pürin türevlerinin metabolizması sonucu ürik asit meydana gelmektedir. Kanda ürik asit miktarının yüksek olmasına (hiperürisemi) bağlı olarak, eklemler içerisinde ve çevresinde monosodyum ürat kristalleri birikerek şiddetli ağrı ile seyreden gut artritine yol açmaktadır. Ayrıca böbrek taşları oluşumu ve bazı kalp-damar rahatsızlıklarının gelişimi riskinde önemli artış görülmektedir. Bu bakımdan gut hastaları için vücuttaki ürik asit miktarının artmasına yol açacak pürin içeriği zengin gıdaları kısıtlayan sıkı diyet uygulaması önemlidir. Gut hastalarında et ürünleri artrit atakları artıran başlıca etkenlerden biri olarak bilinir. Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılan 12 yıl süren ve 47.150 gut hastası erkek üzerinde yürütülen bir çalışmada etin gut hastalarında olumsuz etkisine karşılık süt ürünlerinin özellikle düşük yağlı süt ürünlerinin olumsuz etkisi bulunmadığı gözlenmiş. Gıdaların pürin içeriği nükleotit bileşimine bağlıdır; karaciğer gibi sakatatlar, et suları, deniz ürünlerinin yanı sıra kuşkonmaz gibi hızlı gelişen sebzeler ya da bakliyat (bezelye, fasulye, mercimek), arpa gevreği, karnabahar, ıspanak ve mantarlar pürin bakımından zengindir. Ayrıca alkollü ve mayalı içecekler de şikayetleri artıran başlıca etkenlerdir. Ancak pürin içeriği düşük olan gıdaların da zamanla pürin metabolitlerinin birikimi ile olumsuz etki yapabildiği bildirilmektedir.
Diyet uygulanmasına başlamadan önce ürik asit artışına yol açan etkenlerin belirlenmesi doğru bir yaklaşım olacaktır. Karın bölgesinde yağlanma, yüksek kolesterol ve trigliserit, yüksek tansiyon, serum insülin seviyesinde yükselme gibi bulgular ile seyreden “İnsülin direnci sendromu” nun hiperürisemi ile yakın ilişkisi bulunduğu bildirilmektedir.
Ürik asit seviyesini düşürebilecek bitkisel ürünler üzerinde çalışmalar sürdürülmektedir. Bitkisel proteinler ve kiraz gibi meyvelerin serum ürik asit seviyesini düşürülmesinde yararlı oldukları eskiden beri bilinmektedir. Kirazın plazma üre seviyesi üzerinde etkisinin incelendiği bir klinik çalışmada, bir gece aç bırakılan kişilere 280 gram (yaklaşık 45 kiraz) kiraz verilerek 10 dakika içerisinde tüketmeleri istenmiş ve alınan kan örneklerinde yapılan incelemede plazma ürik asit seviyesinde 5 saat sonra belirgin (yüzde 15) bir azalma gözlenmiştir. Bir başka çalışmada ise üzüm çekirdeği prosiyanidinlerinin deney hayvanlarında ürik asit seviyesini düşürdüğü tespit edilmiş.
Gut artriti hastalığının oluşumunda ve gelişiminde vücuttaki yangı cevabını başlatan bazı sitokinlerin (özellikle interlökin-1 ve -8, tümör nekroze edici faktör-alfa) rol oynadığı tespit edilmiştir. Bu nedenle, gut hastalarında yangı giderici ilaçlar (antienflamatuvar) ağrının giderilmesi bakımından yararlı olmaktadır. Çok yeni bir çalışmada zencefil içerisinde bulunan yangı giderici etkili bileşenlerden şogaol-6’ün deney hayvanlarında monosodyum ürat kristalleri ile oluşturulan yangı modeli üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Kanımca bu çalışmanın sonuçları deney hayvanlarında doğrudan gut artriti oluşturularak uygulanması bakımından önemli. Dolayısıyla gut hastalarında zencefil taşıyan bitkisel ilaçların ve besinlerin kullanılması yararlı olacaktır. Benzer etkilere sahip zerdeçalın da yararlı olabileceğini düşünüyorum. Ancak zerdeçalın vücutta emilimi düşük olduğundan günde 6-8 gram kadar zerdeçal tozunun bal ile karıştırılarak yutulması gerekir.
