Isırganın bir diğer kullanım amacı da, şeker hastalarında kan şekerini düşürücü etkisi. İbni Sina’nın kayıtlarında da yer alan bu kullanımı araştırmak üzere yapılan deneysel çalışmalarda topraküstü kısımlarının sulu ekstresinin kan glukoz seviyesini düşürdüğü, alkollü ekstresinin ise etkisiz kaldığı gözlenmiş. Bu etkisini kısmen bağırsaklardan glukoz emilimini azaltarak ve şekerin yıkımını sağlayan enzimin (alfa-glukozidaz) miktarını azaltarak gösterdiği, muhtemel polisakarit bileşenlerinin de pankreastan insülin salınımını artırarak kan şeker seviyesinin düşmesini sağladığı ortaya konulmuştur. Diğer taraftan, bir Türk araştırıcıları grubu da tohumlardaki lektin içeriğinin benzer şekilde insülin salınımını artırarak kan şekerini düşürdüğünü tespit etmişler.
Isırganın topraküstü kısımlarının Arap ülkelerinde tansiyon düşürücü amaçla kullanıldığı da görülmektedir. Yapılan deneysel çalışmalar sulu ve alkollü ekstrelerinin tansiyon düşürücü etkileri bulunduğunu ortaya koymuş. Deneysel bulgular sonucu muhtemel etkisinin, damar gevşetici (endotelyel nitrik oksit salımını artırarak), potasyum kanallarını açıcı ve negatif inotropik etkiye bağlı olabileceğini ileri sürülemektedir. Ayrıca böbrek üzerinde etkisine bağlı olarak idrar söktürücü etkisinin de tansiyon düşürücü etkisinde katkısı bulunmaktadır. Isırgan yaprakları yüksek potasyum-sodyum oranı nedeniyle iyi bir idrar söktürücü olarak kabul edilmektedir. Ancak deneysel bulgular yüksek miktarlarda kullanılmasının riskli olabileceğini göstermektedir.
Tansiyon, idrar söktürücü veya şeker ilacı kullanıyorsanız dikkat!
Isırganın tansiyon düşürücü ve idrar söktürücü etkileri nedeniyle hastanın kullandığı tansiyon düşürücü ve idrar söktürücü ilaçların ve kan şekerini düşürücü etkisi nedeniyle de diyabet ilaçlarının etkisini kuvvetlendirebileceğine dikkat edilmesi gerekir. Yani gelişigüzel bir kullanımdan kaçınılması gerekir. Bu bakımdan hekim veya eczacınıza danışmanızda yarar var.
Kolesterol ve trigliserit üzerinde de etkili
Isırgan yapraklarının halk arasında kolesterolü ve trigliseritleri düşürdüğü de ileri sürülmektedir. Bu konuda yapılan iki çalışmanın sonuçları da bu bulguları doğrulamaktadır. Bizim yaptığımız deneysel bir çalışmada, kolesterol bakımından zengin beslenen farelerde ısırganını sulu ekstresinin uygulanması ile iyi huylu kolesterol (HDL) seviyesinin yükseldiği (%35), kötü huylu kolesterol (LDL), total kolesterol ve trigliserit seviyesinin ise düşürüldüğü gözlenmiştir. Aynı yıl yayınlanan ve Lübnanlı araştırıcılar tarafından yürütülen diğer bir çalışmada da benzer sonuçlar alınmıştır.
Dört haftadır devam eden ve ısırganın bilimsel olarak ortaya konulmuş etkilerinin incelendiği yazılarımızı bu hafta tamamlıyoruz. Son olarak Isırganın halk arasında “her derde deva” olarak tanımlanmasında bağışıklık sistemi üzerindeki uyarıcı etkisinin de önemli rolü bulunduğunu belirtelim. Nitekim toprak üstü kısımları ve tohumlarının taşıdığı lektin tipi bileşenlerin bağışıklık sisteminin bazı elemanlarının salınımını uyardığı deneysel olarak da gösterilmiş.
