Kabak çekirdeğini bir ilaç olarak düşündünüz mü?
Balkabağı (Cucurbita pepo) meyvesinin mutfağımızdaki yeri yadsınamaz. Kabak çekirdeği ise toplum olarak çok düşkün olduğumuz bir eğlencelik, yaz geceleri park ve bahçelerde ya da televizyon karşısında. Ancak aynı zamanda bir ilaç olduğunu hiç düşündünüz mü?
Kabak çekirdeğinin yararlarına ilk olarak çocukluğumda şahit oldum. Bağırsak şeriti (tenya) döküyordum ve ilaç kullanmayı sevmediğimden de kurtulamıyordum. Babam aktardan ufak bir kese kağıdı soyulmuş ve kavrulmamış kabak çekirdeği getirdi, aç karnına tümünü yedikten sonra süt içirdiler. Bir saat sonra da hint yağı içtim. Bu suretle şeritten tamamen kurtulmuştum. Tenya haricinde kurt düşürücü olarak da yararlanılabilecek son derece güvenilir bir ilaç. Çocuklarda 50 grama ve yetişkinlerde 100 grama kadar miktarlarda verilmesi öneriliyor. Bazı uygulamalarda tohumlar şeker ya da bal ile havanda dövülerek veriliyor.
Kabak çekirdeğinin iç kısmı yüzde 45-50 civarında doymamışlık bakımından zengin (oleik, linoleik asit) koyu yeşil renkli bir sabit yağ taşıyor. Rengi nedeniyle yemeklerde kullanılmıyor, ama sağlıklı bileşenleri nedeniyle bazı ülkelerde salatalara ilave ediliyor. Yüksek sabit yağ içeriği nedeniyle, kabak çekirdeğini eğlencelik olarak tüketirken kilo alma riskini göze almak gerekir. Kabak çekirdeği yağı, E vitamini (bilhassa gama-tokoferol) bakımından çok zengin, ayrıca A ve B vitaminleri ve fitosteroller taşıyor. Ayrıca kukurbitin adı verilen bir amino asit taşıyor. Dolayısıyla, kavrulan kabak çekirdeklerinde bu amino asidin önemli ölçüde kaybı uğraması söz konusu. Kabak çekirdeği çinko ve selenyum gibi sağlığımız bakımından önemli, bilhassa bağışıklık sistemi üzerinde etkili mineraller için de iyi bir kaynak sayılabilir.
Prostat büyümesine bağlı şikayetlerde kabak çekirdeği yağı etkili
Kabak çekirdeği yağının prostat büyümesine (iyihuylu prostat hiperplazisi, BPH) bağlı şikayetlerin hafifletilmesinde etkili olduğu bilimsel olarak da ortaya konulmuş. Sıçanlara hiperplazi oluşturmak amacıyla 20 gün süre ile testosteron hormonu enjeksiyonu yapılmış, ardından 20 gün süre ile kabak çekirdeği yağı ağız yoluyla verilmiş. Süre sonunda yapılan ölçümlerde testosteronun prostat bezini belirgin şekilde büyüttüğü, buna karşılık kabak çekirdeği yağı verilen hayvanlarda büyümenin belirgin şekilde azaldığı, verilen yağ miktarının artırılması ile etkinin daha da kuvvetlendiği tespit edilmiş. Prostat büyümesinde şikayetlerin hafifletilmesinde kullanılan kabak çekirdeği yağı kapsülleri piyasada bulunuyor. Bir klinik çalışmada 2000 prostat hastasında (BPH) günde bir veya iki kapsül uygulanması ile üriner işlevlerde belirgin iyileşme sağlandığı bildirilmektedir. Bilimsel nitelikte bir başka klinik çalışmada ise, 53 hastada kabak çekirdeği taşıyan bir formülasyonu uygulanması ile idrar akışı, kalan idrar hacmi, idrara çıkma sıklığı ve bazı diğer değerlendirmelerde belirgin bir gelişme gözlenmiştir. Çalışmalar kabak çekirdeği yağı içerisinde bulunan fitosterollerin etkili olduğunu ortaya koymaktadır. Etki şekli de açıklanmış; ilgilenenler için kısaca açıklayalım. Testosterondan 5 alfa-redüktaz enziminin etkisi ile daha kuvvetli bir androjen olan dihidrotestosteron meydana gelmekte ve bu hormon da prostat bezinin büyümesine neden olmaktadır. Kabak çekirdeği yağı işte bu maddenin oluşumunu engellemektedir. Yani büyümüş prostat bezinin tekrar eski ölçüsüne dönmesi söz konusu değil, ama dihidrotestosteronu baskıladığından prostat bezinin daha da büyümesini engelliyor, hastanın üriner şikayetlerini hafifletiyor. Bence yan etkisi olmayan son derece ideal bir ilaç.