Zayıflamanın zamanı olur mu?
Son zamanlarda zayıflama amacıyla gündemde olan bir başka popüler ürün ise “konjüge linoleik asit” veya kısa adıyla “CLA”. Doymamış bir yağ asidi olan linoleik asidin izomeri. CLA’nın ödem giderici, kansere, şeker hastalığına, yüksek tansiyona ve ateroskleroz oluşumuna karşı etkileri olabileceği konusunda bazı bilimsel çalışmalar mevcut. Şüphesiz bu etkileri ile ilgili daha ayrıntılı çalışmalara ihtiyaç duyuluyor. Bilhassa insanlar üzerinde yürütülmüş çalışma sayısı az. Son zamanlarda CLA’nın insanlarda bilhassa vücut yağ kütlesini azalttığı yönündeki bilimsel çalışmalar dikkati çekiyor. Ancak yürütülen çalışmaların sonuçları birbiri ile çelişkili.
Başlıca kaynak gevişgetiren hayvanların, yani sığır veya koyun, eti ve sütü. CLA’nın bitkisel yağlardaki miktarı çok düşük. En yüksek bulunduğu kaynaklar tereyağ ve homojenize süt. Ancak “ben doğal şekliyle tüketmeyi tercih ederim” diyorsanız, bu yaklaşım oldukça riskli, çünkü kan damarların tıkanması ve de tam tersi bir etki yani, şişmanlama, sorunu ile karşı karşıya kalırsınız. Bu kaynaklarda bulunan CLA’nın yüzde 80’i cis/trans (9/11) ve yüzde 10’u trans/cis (10/12) izomeri. Bunlardan cis/trans izomeri kanser üzerinde koruyucu etkisi ile gündeme gelirken, zayıflatıcı olarak gösterileni trans/cis izomeri. Ancak ticarette satılan şekli her iki izomeri de eşit oranlarda taşıyor. Burada bir hususu belirtmekte yarar var. Zayıflamada etkili olabilecek CLA’nın trans yağ asidi olmasına karşılık, cips tipi hazır ürünlerde kullanılan ve zararlı olduğu kabul edilen yapay trans yağ asitleri gibi zararı bulunmuyor.
Sağlıklı insanlarda günde 3,2 g CLA’nın en azından kan değerleri üzerinde herhangi bir olumsuz etkisinin bulunmadığı gözlenmiştir. Şüphesiz gerek etki ve gerekse yan etki kullanım süresinin uzunluğu ve kişisel faktörlere göre değişiklik gösterecektir. Mesela deney hayvanlarının karaciğer ve dalak ağırlığında artış meydana geldiği bildirilmektedir. Buna karşılık, insanlar üzerinde yapılan çalışmalarda mide-bağırsak şikayetleri dışında bir olumsuz etki görülmemiştir. Diğer taraftan, deney hayvanı ve insanlarda yapılan çalışmalarda CLA trans/cis izomerinin insülin direncini artırdığı, kan şekerini ve insülini yükselttiği şeklinde bazı olumsuz bulgular da yer alıyor.
CLA ve Krom kombinasyonu
Krom vücudumuzda normal yağ, karbohidrat ve protein metabolizması için gerekli eser elementlerden biri. Krom verilmesi ile deney hayvanı ve insanlarda yağ kütlesinin ve vücut ağırlığının azaldığı, yağsız et kitlesinin arttığı gözlenmiş. Ayrıca, serum lipit seviyesini ve glukoz toleransını düzeltiği, insülinin glukoz üzerindeki etkinliğini artırdığı ve insülin direncini azalttığı bildirilmektedir. Bu nedenle, CLA ve kromun birlikte kullanımı ile CLA’nın yol açabileceği insülin direncinin krom tarafından giderilmesi düşünülmüştür.
Yayınlanan bir çalışmada CLA ve krom kombinasyonun yüksek yağ oranına sahip diyet ile beslenen deney hayvanlarında 14 hafta uygulanması ile vücut ağırlığı ve yağ kitlesini azalttığı, leptin seviyesini düşürdüğü, ayrıca oksijen tüketimini artırdığı ve istirahat halinde enerji harcamasını artırdığı tespit edilmiştir. CLA’nın tek başına uygulanması ile deney hayvanlarınıda karaciğer ağırlığının artırmasına karşılık, bu kombinasyonun karaciğer ağırlığını artırmadığı ve dolayısıyla karaciğer üzerinde olumsuz bir etkisinin bulunmadığı ileri sürülmektedir.