Meme ağrısı, özellikle orta yaş bayanlarda adet dönemlerinde (ya da adet öncesi sendromu “PMS”) görülen, yaşa bağlı olarak değişen hormonal aktivite (tirotropine karşı prolaktin salgılanması), kan akımı ve hassasiyete bağlı gelişen ağrıdır. Tıp dilinde “siklik mastalji” olarak adlandırılır. Her ay bir hafta kadar süreyle bireyin yaşam kalitesi üzerinde olumsuz etki yapar. Bu gibi şikâyetlerde hormonu baskılayıcı ilaçların yanı sıra, ağrıyı hafifletmek için genellikle dışarıdan sürmek suretiyle iltihap-giderici merhem/jel uygulanır. Tedavide yararlanılabilen bitkisel ürünler arasında hayıt meyvesi ekstresi (agnukaston) ya da ivning primroz yağı (Evening Primrose) yer alıyor. Sonucu bitki piyasada “yanlış tercüme” kurbanı olarak çuhaçiçeği yağı diye biliniyor, ama gerçek çuhaçiçeği ile hiçbir ilgisi yok. Bitki ülkemizde bulunmadığından bilinen bir Türkçe ismi olmadığından bu şekilde yanlış isimlendirilmiş.
Yeni yayımlanan bir klinik çalışma, bu konuda etkin ve güvenilir bir çözüm sağlayabilmesi bakımından dikkatimi çekti. Çalışmaya herhangi bir ilaç kullanmayan ve şiddetli ağrı (VAS >4/10) şikayeti bulunan 159 bayan dahil ediliyor. Bir grup hastaya içerisinde yüzde 30 oranında çörekotu yağı (soğuk sıkım olacak, Eczanelerden temin edilebilir) içeren bir jel formülü uygulanıyor (test grubu). Diğer bir gruba herhangi bir ilaç taşımayan boş jel kullanılıyor (plasebo). Etki kuvvetini karşılaştırma üzere de bir grup hastaya kuvvetli bir iltihap giderici ilaç maddesi taşıyan jel (diklofenak) uygulanıyor (referans ilaç grubu). Uygulama ardışık iki adet döneminde birer hafta süreyle ağrı olan alana günde 2 defa 2 gram jel sürülerek yapılıyor.
Yapılan değerlendirmede, etkinin ardışık iki adet döneminde kullanıldıktan sonra sağlandığı bildiriliyor. Sadece boş jel sürülen grupta ağrıda herhangi bir belirgin azalma görülmezken, çörek otu yağı jeli ve diklofenak jel sürülen gruplarda ağrının eşit derecede çok belirgin bir şekilde azaldığı gözlemlenmiş. Hastaların ifadelerine göre jelin sürülmesinden sonra 10-15 dakika içerisinde ağrının yarı-yarıya azaldığı kaydedilmiş. Uygulamada herhangi bir olumsuz etkinin görülmemesi de bir başka önemli husus.
Çörekotu yağının insan sağlığı bakımından yararları gerçekten çok çeşitlilik gösteriyor. İbni-Sina’ kitaplarındaki eski kayıtlarda tanımlanan etkilerin bilimsel araştırmalar ile de desteklenmesi önemli. İki ay önceki bir yazımda da çörekotu yağının kanser hastalarında radyoterapi öncesi bir ay süre ile uygulanması ile kan değerlerinin normal seviyelerinde korunmasını sağlayabileceği ve hastanın hayat kalitesine olumlu etkileri olacağını gösteren deneysel araştırma sonuçlarından bahsetmiştim. Bu bakımdan, Eczanelerden güvenilir marka soğuk sıkım çörekotu yağı alarak kullanılması bu gibi sağlık sorunlarında yararlı olabilir.
Husseini HF, 2015: Effectiveness of Nigella sativa seed oil in the treatment of cyclic mastalgia: A randomized, triple-blind, active and placebo controlled clinical trial. Planta Med. Doi:10.1055/s-0035-1558208.
