Günümüzde giderek artan erkek tipi kısırlıkta sigara ve stres en öne çıkan etkenler. Kısa süre önceki köşe yazımda erkek tipi kısırlık çalışmalarında farelere 1 miligram gibi çok düşük miktarda nikotin verilerek oluşturulan kısırlığın deney modeli olarak araştırmalarda kullanıldığından bahsetmiştim. Kişi kendini fiziksel olarak güçlü hissetse bile, yani “sigara içiyorum ama hiç bir sıkıntım yok” diye düşünse bile, sorun sperm sayısında ve hareketliliğindeki hızlı azalma ve neticesinde kısırlık.
Sigarayı bırakmak istediği halde mevcut ilaç tedavilerinin olası yan etkilerinden çekinen ya da sigarayı bırakırsam kilo alırım diye endişelenenler ya da karşılaşabileceği yoksulluk sorunları (sinirlilik, vd.) ile başedemeyeceğini düşünenler için bazı bitkisel yardımcılar da bulunuyor.
Yeni yayımlanan bir meta-analiz çalışmasında belirli kriterlere göre seçilen yedi klinik çalışmanın sonuçları değerlendirilmiş. Ortalama 40 yaşın üzerinde çoğunluğu erkek toplam 525 kişiyi kapsayan bu çalışmalardan dördünde 20 yıldan uzun süredir tiryaki olan ve günde ortalama 20 sigara içen 349 kişiyi kapsayan ağır tiryaki vakaları yer almış.
48 sigara tiryakisi bir gece sigarasız bırakıldıktan sonra üç gruba ayrılıyor. Gruplardan birine bir cihaz yardımıyla karabiber uçucu yağı buharı koklatılıyor, ikinci gruba yüksek mentol içerikli nane yağı ve üçüncü gruba ise kokusuz bir sıvı koklatılıyor. Kişilerin üç saat boyunca sigara içmelerine izin verilmiyor, ancak kendilerine verilen kokuları istedikleri kadar koklamalarına izin veriliyor. Sonuç olarak sigara içme ihtiyacının karabiber uçucu yağı koklatılan grupta diğer iki kontrol grubuna göre belirgin bir şekilde azaldığı gözlemlenmiş. Ayrıca koku verilmeyen gruba göre gerginlik, sinirlilik gibi olumsuz etkilerin daha az olduğu belirtiliyor. Sigara içmek istediğinizde 1-2 damla karabiber uçucu yağı koklamanız, tabi miktarı abartmadan, yararlı olabilir. Ayrıca ardıç meyvesi ve frankincense (Arabistan’da yetişen Boswellia türlerinden elde edilen bir reçine)’nin kokularının yararlı olabileceği bildiriliyor.
100 erkek sigara tiryakisi üzerinde yürütülen bir başka çalışmada antioksidan ve nikotin parçalayıcı etkisi incelenen bitkilerden seçilen 11’i kullanılarak bitkisel bir çay karışımı hazırlanmış. Çayın uygulanması ile idrarda nikotinin parçalanma ürünü (idrar metaboliti) olan kotinin seviyesinin ilk 2 hafta süresince arttığı ve ancak daha sonra düşüşe geçerek 4 haftalık kullanım süresi sonunda belirgin bir şekilde azaldığı gözlemlenmiş. Yapılan değerlendirmede bitki çayı içen bireylerde sigarayı bırakmaya bağlı şikayetlerin belirgin bir şekilde azaldığı, bu gruptaki deneklerin yüzde 38’inin sigarayı bıraktığı bildiriliyor. Buna karşılık bitki çayı verilmeyen kontrol grubunda sigarayı bırakma oranı yüzde 12’de kalmış. Bu çay karışımı içerisinde en yüksek etkinin baharat olarak kullandığımız karanfil (Eugenia aromaticum) çiçek tomurcuğu ve Çin kaynaklı bir bitki olan Astragalus membranaceus kökleri (Türkiye’dekileri sakın kullanmayın, eczanelerde bulunuyor) tarafından gösterildiği bildiriliyor. Tabi bu öneriler sigarayı bırakmaya niyetli olanlar için. Diğerleri için yapılacak bir şey yok!
Lee HJ1, Lee JH., 2005: Effects of medicinal herb tea on the smoking cessation and reducing smoking withdrawal symptoms. Am J Chin Med. 33, 127-38.
Rose JE1, Behm FM., 1994: Inhalation of vapor from black pepper extract reduces smoking withdrawal symptoms. Drug Alcohol Depend. 34, 225-9.
