İnsan hayatının her dönemi sınavla geçiyor, sanırım. Doğduktan itibaren hayata tutunma sınavı ile başlayan yaşamımızda, daha sonra eğitim sürecinde, sosyal hayatta, çalışma hayatında, aile ilişkilerinde, sağlıklı yaşam için ve daha bir çok alanda başarılı olabilmek için sınavlardan geçiyoruz. Ancak başarılı olsanız da olmasanızda gidilecek adres belli!
Sınav denince aklımıza hep çocukluk ve gençlik dönemleri gelir. O ardarda bitmeyen sınavlar maratonu, bitmeyen bir yarış. Anne ve babalar çocuklarının başarılı olabilmesi için bütün imkanlarını seferber ediyor: Okulda verilen eğitime ilave olarak dersaneler ya da özel kurslar, iyi beslenme ve elbette beyini destekleyici ürünler.
Beyin işlevlerinin desteklenmesi denilince sanırım ilk akla gelen ürün “Ginkgo”. Özellikle ileri yaşlarda bunama ve Alzheimer hastalığı riskini mümkün olabildiğince bertaraf edebilmek için kırklı yaşlardan itibaren Ginkgo kullanımının etkili olabileceği yönünde önemli deneysel ve klinik bulgular mevcut. Arada sırada basında yer alan “Yapılan çalışmalar Ginkgo’nun hiç bir etkisi bulunmadığını gösteriyor” şeklindeki manşetler moralimizi bozuyorsa da “Doğanın Erdemi” yazılarını takip edenler bu tip haberlerin spekülasyon olduğundan haberdar oluyor. Aslında amaç Ginkgo kullanarak Einstein olmak değil, olanı korumak. Tabi bu konuda en önemlisi ise kullanılan ürünün kalitesi; nereden satın alındığı, içerisinde gerçekten yeterli etkili bileşen bulunup bulunmadığı.
Son zamanlarda orta eğitim sınavına hazırlanan çocuklara da dersane öğretmenleri tarafından Ginkgo kullanımının önerildiği ve bu kullanımın oldukça yaygın olduğuna şahit oldum. Bu konu beni oldukça endişelendirdi. Çünkü 19 yaş altı grupta Ginkgo’nun etkinliği ve daha önemlisi güvenilirliği konusunda bilimsel literatüre yansımış herhangi olumlu ya da olumsuz bulgu bulunmuyor. Dersane öğretmenlerinin, muhtemelen “bitkisel ise zararsızdır” şeklindeki yanlış bir öngörü ile, küçük yaşta çocuklara bu şekilde önerilerde bulunmasını sakıncalı buluyorum. Unutulmaması gereken husus, çocuklarımız yarış atı değil. Muhtemelen dersanenin başarısı için çocuklara güvenilirliği bilinmeyen bir ürünü öneren bu kişilere inanarak onların hayatını riske atmamanız gerekiyor.
Ginkgo erişkinlerde algılama ve hafızayı kuvvetlendirir mi?
Ginkgo’nun hafıza ve algılama üzerindeki etkisi; beyindeki kan akımını artırarak beyin hücrelerinin onarımını hızlandırması, antioksidan etkisi ve sinirler arası iletişimi sağlayan maddeleri uyarması ile açıklanıyor. Erişkinlerde, yani gençlerde Ginkgo’nun etkisinin incelendiği beş çalışma bulunuyor. İngiltere’de yürütülen bu çalışmalarda 19-24 yaşları arasında sağlıklı erişkinlerde Ginkgo ekstresinin 120, 240 ve 360 miligramlık tek doz halinde uygulanmasından 2,5 saat sonra yapılan ölçümlerde “algılama hızının” doza bağlı olarak arttığı, 6 saat sonra yapılan ölçümde de etkinliğin sürdüğü gözlenmiş. Ancak düşük doz uygulamanın, yani genellikle tercih edilen 120 mg dozda, algılama hızının düştüğü sonucuna varmışlar. Diğer bir çalışmanın sonuçları ise ilginç. 18-26 yaşlarında 92 öğrenci 4 gruba ayrılarak; bir gruba tek doz Ginkgo ekstresi (120 miligram), diğer gruba ise 6 hafta süreyle her gün Ginkgo ekstresi (120 mg) verilmiş. Paralel olarak boş ilaç uygulaması (plasebo grubu) yürütülmüş. Yapılan değerlendirmelerde tek doz verilen grupta 4 saat sonra yapılan ölçümlerde dikkat ve hafızayı artırdığı gözlenirken, 6 hafta Ginkgo verilen grupta hiç bir gelişme tespit edilememiş. Sonuç muhtemel bir tolerans gelişiminin söz konusu olabileceği şeklinde yorumlanmış.
Görüldüğü gibi Ginkgo özütünün sağlıklı gençlerde dikkati, hafızayı, algılamayı artırarak SÜPER ZEKİ İNSANLAR yaratacağı konusunda net bir bulgu bulunmuyor. Mevcut bilgiler Ginkgo’nun kişilerin maksimum beyin kapasitelerini kullanabilmeleri için gerekli alt yapıyı sağlayabileceği şeklinde.
