Gizli şeker ya da tıp dilindeki adı ile “Prediyabet”, açlık kan şekeri normal değerin (100 mg/dl) üzerinde olduğu halde, şeker hastası tanısı koyabilecek kadar yüksek olmayan kişiler için kullanılan bir tanım. Bu kişilerde ileride şeker hastalığı gelişme riski son derece yüksek. Ancak bu bir kader değil; kilo vermek, düzenli fiziksel aktivite gibi yaşam kalitesini artırıcı önlemlerin yanı sıra özellikle besin desteği uygulamalarının şeker hastalığı gelişimini önleyebileceği bildiriliyor.
Son yılların gözde baharatı olan Zerdeçalın bu konuda yararlı olabileceğini ortaya koyan bilimsel formatta (Randomize, çift kör, plasebo kontrollü) çalışmalar bulunuyor. Bu çalışmalardan birinde, Gizli şeker hastası (prediyabetik) 240 katılımcı iki gruba ayrılarak dokuz ay süresince bir gruba yalancı ilaç (plasebo), diğer gruba ise yüksek emilim gösteren bir patentli zerdeçal ekstresi (fitozom teknolojisi ile yüksek emilim sağlanan) uygulanmış. Uygulama süresince 3’er aylık süreçlerde yapılan kan şekeri metabolizmasına yönelik biyokimyasal testler [beta-hücre işlevleri (HOMA-β), C-peptit, ve proinsülin / insülin), insülin direnci, adiponektin (iltihap karşıtı sitokin)] uygulanarak sonuçlar değerlendirilmiş. Sonuç gerçekten dikkat çekici; dokuz ay sonunda yalancı ilaç verilen kişilerde şeker hastalığı gelişme oranı yüzde 85 olduğu halde, zerdeçal ekstresi verilen grup bireylerin hiçbirinde şeker hastalığı görülmemiş. Yani şeer hastalığı riski tamamen önlenebilmiş.
Benzer sonuçların daha sonra yürütülen bir başka çalışma ile de desteklenmesi zerdeçalın bu bakından etkinliğini göstermesi bakımından önemli. 60 yaş üzerinde 48 prediyabetik katılımcı gruplara ayrılmışlar: her gruba sabah kahvaltıda beyaz ekmek (119 gram) verilmesinin yanı sıra bir gruba yalancı ilaç (plasebo), diğer gruba zerdeçal (1 gram), diğerine Vietnam tarçını (2 gram) ve son gruba zerdeçal+tarçın karışımı (1+2 gram) verilmiş. Başlangıçta, 2, 4 ve 6 saat sonra bireylerin çalışma hafızası, kan şekerinde değişim, insülin seviyesi ve Alzheimer hastalığına ilişkin bazı değerlendirme kriterlerinde [amiloit prekürsör protein, presenilin-2, glikojen sentaz kinaz vd.] sağlanan değişimler incelenmiş. Sonuçta zerdeçalın beyaz ekmekle birlikte verilmesi ile prediyabetiklerde yemek sonrası azalan “çalışma hafızasını” ve algılamayı belirgin bir şekilde kuvvetlendirirken, tarçın verilen grupta etki gözlemlenmemiş. Aslında ülkemizde çoğumuzun öğünlerde beyaz ekmeği sıklıkla tükettiği göz önüne alınırsa, kan şekerinin yükselmesinin önlemesi bakımından zerdeçal önemli katkı sağlayabilecektir. Bu sonuçlara bakarak zerdeçal kökünü toz edip üzerine karabiber veya zeytinyağı ekleyip tüketerek benzer bir yarar sağlanacağını düşünmeyin. Yukarıda da belirttiğim gibi bu yüksek emilim sağlayan fitozom teknolojisi ile hazırlanmış özel bir zerdeçal ekstresi.
Chuengsamarn, et al., 2012: Curcumin Extract for Prevention of Type 2 Diabetes. Diabetes Care, 35, 2111-2.
Lee et al., 2014: Turmeric improves post-prandial working memory in pre-diabetes independent of insülin. Asia Pac J Clin Nutr 23(4):581-591.
