Araştırmalar Kudret narı meyvelerinin ülser ve yaralarda etkinliği bulunduğunu ortaya koymasına karşılık şeker hastalarında kan şekerinin düşürülmesinde etkinliği henüz tartışılıyor.
Kudret narı, bilimsel adı ile Momordica charantia, kabakgiller (Cucurbitaceae) ailesinden, tropik ve subtropik iklimlerde yetişen ve sebze olarak da yararlanılan bir bitki. Vatanı Afrika olmasına karşılık, çoğu tropik ve subtropik iklimlerde ve giderek artan talep nedeniyle ülkemizde de yetiştiriliyor. Aslında bitkiyle ilk olarak çocukluğumda tanışmıştım. Annem mutlaka ameliyat olması önerilen mide ülserini iyileştirebilmek için komşuların önerisi üzerine kudret narı kullanmaya karar vermişti. Haziran ayında o zaman ikamet ettiğimiz Ankara’dan İstanbul’a giderek Mısır Çarşısında salça konserve kutusundan yapılmış saksı içerisinde yetiştirilmiş şekilde satılan meyveli kudret narı bitkisini almıştık. Bitkinin üzerindeki meyve adetine göre fiyatlandırılıyordu. Ankara’ya dönünce annem meyveleri çekirdekleri ile parçalayarak bir şişenin içerisine koyup üzerine sızma zeytinyağı ilave ederek balkondaki tel dolapta bir ay bekletmişti. Her sabah aç karnına o yağlı özütten içerek ülserini iyileştirmişti. Daha sonra araştırmacı olunca deney hayvanları üzerinde yürütttüğümüz araştırmalar ile ülseri tedavi edici ve ülsere yol açan bakteri olan Helikobakter üzerinde etkisini bilimsel olarak da kanıtlamıştık. Ülkemizde halk arasında ayrıca yağlı özütünün yara iyileştirici etkisi de bilinmektedir. Ondokuzmayıs Üniversitesinden araştırıcılar geçen yıl yayımlanan çalışmalarında yağlı özütünün yara iyileşmesindeki etkinliğini deneysel olarak olarak ortaya koydular; yangı oluşumunu baskıladığı ve yaranın hızla kapanmasını sağladığını gözlemlediler. Malezyalı araştırıcılar da geçen yıl yayımlanan araştırmalarında kudret narından hazırlanan merhemin diyabetik yaraların tedavisinde olumlu katkıları bulunduğunu tespit etmiş ve etki şeklini incelemişler.
Ancak Kudret narının dünyada genel olarak bilinen etkisi ise bizdekinden daha farklı; özellikle şeker hastalarında kan şekerini düşürmek amacıyla yaygın şekilde uygulanıyor. Ayrıca bağırsak yumuşatıcı (laksatif), soğuk algınlığında virüs ve bakterilere karşı etkili, kan lipit seviyesini düzenleyici, kurt düşürücü gibi etkileri bulunduğu bildiriliyor.
Kudret narı meyvesinin kan şekerini düşürücü etkisini ve etki şeklini açıklamaya yönelik olarak deney hayvanlarında yürütülen çalışmalarda etkisi ortaya konulmasına karşılık, insanlar üzerinde yürütülen klinik araştırmalarda şeker hastalarında kan şekeri kontrolündeki etkisi net bir şekilde ortaya konulamamış. Özellikle yürütülen klinik çalışmalarda deneysel tasarımın yetersiz olması nedeniyle bu çalışmalarda elde edilen farklı bulgular etkinliğin yorumlanmasında yetersiz kalıyor. Bu çalışmaları incelediğimde genel olarak elde edindiğin izlenim şu şekilde;
Şeker ilaçlarına göre (metformin) etkisi yarı-yarıya daha zayıf.
Etkinliği yüksek miktarlarda (günde 2 gram bazı çalışmalarda ise 5 gram) ve uzun süreli (en az 4 hafta) uygulandığında artabiliyor.
Şeker ilaçları (glibenklamid, metformin) ile birlikte uygulandığında ilacın etkisini kuvvetlendirebiliyor.
Şeker hastası olmayan kişilerde kan şekerini düşürerek hipoglisemi şokuna yol açma tehlikesi yok.
Son yıllarda Kudret narı meyvelerinin kan şekeri üzerindeki etkinliğinin güncel popüler kavramlar olan metabolik sendrom, insülin direnci ya da şişmanlık tedavisinde ne derecede yararlı olabileceğine yönelik yorumlar dikkati çekiyor. Ancak bu yorumlarda bu konuda etkili olup olamayacağı konusunda net bir sonuca varılamamış.
Kudret narı meyvelerinin diğer kullanım önerilerini destekleyen herhangi bir insan çalışması bulunmamakla beraber, deney hayvanları üzerinde yürütülen bazı çalışmalar bulunmaktadır. Ancak bu çalışmaların sonuçları birbiri ile uyumlu değildir. Mesela bağışıklık sistem üzerinde bazı koşullarda baskılayıcı, bazen ise uyarıcı etkisi bulunduğu; birkaç çalışmada kolesterolü düşürdüğü gözlenirken bazılarında net bir etki tespit edilememiştir. Bu bakımdan daha kapsamlı araştırmalar ihtiyaç duyulmaktadır.
Sonuç olarak, kudret narı, ülkemizin yerli bir bitkisi olmamasına karşılık halk arasında ülser ve yaraların tedavisinde etkinliği ile tanınmaktadır. Yürütülen bilimsel araştırmalar da ülkemizdeki bu uygulamaların etkinliğini ortaya koymaktadır.
