Sarı kantaronun dünya genelinde daha popüler olan başlıca kullanım alanı; antidepresan etkisine bağlı olarak hafif ve orta derecede depresyonlarda alınan başarılı sonuçlar. Bu konuda etkinliği ortaya koyan klinik çalışmalardan daha önce bahsetmiştim.
Elli yaşın üzerindeki kadınların yaklaşık olarak yüzde yetmiş beşinde sıcak basması, gece terlemesi gibi vazomotor şikayetler yaşam kalitesini olumsuz olarak etkilemektedir. Östrojen veya Östrojen+progestrin tedavisi ile bu şikayetlerin giderilmesi mümkün olmakla beraber, risk-yarar değerlendirilmesi yapıldığında genel olarak bu uygulamadan kaçınılmaktadır. Bu konuda bitkisel ilaçların etkili olabildiği bilinmektedir. Özellikle fitoöstrojenler olarak adlandırılan izoflavon ve lignan yapısındaki bitki bileşenlerinin etkinliği bilimsel çalışmalar ile de ortaya konulmuştur. Bunlar arasında soya ürünlerinde bulunan izoflavonların etkilerinden daha önce de bahsetmiştim.
Yeni yayınlanan bilimsel ölçekte (randomize, çift körlü, plasebo kontrollü) bir klinik çalışmanın sonuçlarına göre “Sarı kantaron” bitkisinin kadınlarda menopoz dönemi öncesi, dönem içi ve sonrasında sıcak basması gibi vazomotor şikâyetlerin giderilmesinde yararlı olduğu, şikayetlerin şiddeti, süresi ve sıklığını belirgin bir derecede azalttığı gözlenmiş.
Çalışma vazomotor şikayetler ile kliniğe başvuran yüz gönüllü kadın üzerinde yürütülmüş. Katılanların ortalama yaşı 50 civarında. Gönüllüler iki gruba ayrılıp sekiz hafta süresince bir gruba “Sarı kantaron” özütü, diğer gruba ise benzer görünümde boş ilaç (plasebo) verilmiş. İlaç uygulamasından dört hafta sonra yapılan ilk değerlendirmede vazomotor şikayetlerde her iki grup arasında herhangi bir dikkat çekici değişiklik görülmemesine karşılık, sekiz haftalık uygulama sonunda yapılan değerlendirmede şikayetlerde istatiksel olarak (p<0.001) belirgin bir farklılık gözlenmiş. İlk dört hafta gözlemlerine göre sıcak basması şiddeti, süresi ve sıklığında “Sarı kantaron” verilen grupta yüzde 26 civarında bir azalma görülürken, sekiz hafta sonunda azalma yüzde 50-60 civarında tespit edilmiş. Bu süreçte boş ilaç verilen grupta iyileşme sadece yüzde 23-32 arasında sağlanabilmiş. Muhtemel bitkinin bu etkisinin beyinde serotonin seviyesini artırarak hastanın psikolojik durumunu geliştirmesine bağlı olabileceği düşünülüyor.
Daha önce yayınlanan bazı çalışmalarda kohoş (black cohosh) ve Sarı kantaron bitkisinin birlikte kullanılması ile vazomotor şikayetlerde belirgin bir azalma sağlanabildiği gözlenmiş. Bu uygulamalarda hastanın psikolojik durumu sarı kantaron ile düzenlenirken, kohoş hormonal dengenin sağlanmasında yararlı olmaktadır. Önemli husus, kullanım süresidir. Yararlı etkinin görülebilmesi için en az iki ay kullanılması gerekiyor. Sürekli kullanımda sarı kantaron ile etkileşen bazı farmakoterapi ilaçları bulunduğu bilinmektedir. Özellikle organ nakli yapılan hastaların sarı kantaron kullanımından mutlaka kaçınması gerekir. Bu konuda eczacınızdan bilgi alabilirsiniz.
