Prostat, erkeklerde idrar kesesi ile dış idrar kanalı arasında bulunan bir organ olup meninin sıvı kısmının oluşumundan sorumludur. Ancak halk arasında “prostat” denince akla erkeklerde ilerleyen yaşlarda ortaya çıkabilen prostat şikayetleri; prostat büyümesi [iyihuylu prostat hiperplazisi (BPH)], prostat iltihabı veya prostat kanseri geliyor.
Aslında prostatın yaş ilerledikce büyümesi normal bir fizyolojik olgu. Başlıca belirtileri; sık idrara çıkma, idrarın çatallanması ve idrar yaparken yanma, idrar yaptıktan sonra mesanenin tam olarak boşalmadığı hissi, gece sık sık idrara kalkma veya idrar yapamama sayılabilir. Hastayı bezdiren bu can sıkıcı şikayetlerin giderilmesi önemlidir. Ancak daha önemlisi prostat büyümesi, iltihaplanması ya da kanseri gibi durumlarda belirtiler başlangıçta birbirine oldukça yakın seyretmektedir. Bu nedenle 50 yaş üzerinde erkeklerde mutlaka belirli aralıklarla (ortalama yılda bir defa) kontrol yapılması gerekir. Prostat şikayetlerinde teşhisin erken konması son derece önemlidir.
Bitkisel ürünler hem etkili hem de yan etki bakımından çok daha güvenilir:
Prostat büyümesinde hastalarda yukarıda bahsettiğim temel şikayetlerin hafifletilmesinde bitkisel ilaçlar başarı ile kullanılmaktadır. Ancak hangi tedavi kullanılırsa kullanılsın, büyümüş prostat bezinin eski boyutuna döndürülmesi mümkün değildir. İlaç tedavileri şikayetlerin hafifletilmesine yardımcı olabilmektedir. Yürütülen bilimsel ölçekte klinik çalışmalar bitkisel ilaçların en az diğer kimyasal ilaçlar kadar etkili olduğunu, buna karşılık yan etki bakımından çok daha güvenilir olduğunu ortaya konmaktadır. Mesela, hepimizin günlük hayatında severek yediği “kabak çekirdeği” prostat hastalarında idrar akışını hızlandırarak şikayetlerin giderilmesinde yararlı olabilmektedir. Tabi bazı püf noktaları var. Etkili bileşenlerin ısıya hassas olması nedeniyle kavrulmamış kabak çekirdeği olması ve bir kaç ay gibi uzun süreli kullanılması gerekir. Tabi, her gün 1-2 avuç dolusu kabak çekirdeği yendiğinde çekirdeklerde yarıyarıya yağ bulunması nedeniyle şişmanlama kaçınılmaz. Bu nedenle, kabak çekirdeği özütü taşıyan kapsüllerin günde 120 miligram civarında alınmasını öneririm.
Prostat büyümesinde üzerinde en fazla klinik çalışma yapılan ve güvenilirliği klinik çalışmalar ile de ortaya konulan bitki bir cüce palmiye türü olan “Saw Palmetto” dur. Bitki ülkemizde bulunmamaktadır. Bu nedenle eczanelerde hazır ilaç şeklinde ürünleri satılmaktadır. En az 6 ay süre ile günde 320 miligram miktarda kullanıldığında hasta şikayetlerinde belirgin bir düzelme sağlayabilmiştir. Bilimsel bulgular incelendiğinde etkinlik bakımından Saw Palmettonun daha etkili olduğu görülmektedir.
Isırgan kökü prostat şikayetlerinde yararlanılan ve etkinliği klinik olarak ortaya konulan bir diğer bitkidir. Bu bitkinin de kök özütünün günde 1 gram civarında kullanılması önerilmektedir. Saw palmetto ile karışım halinde uygulandığı da görülmektedir.
Yukarıda bahsettiğim bu üç bitkisel ürün dışında da bazı bitkilerden prostat şikayetlerinin hafifletilmesinde yararlanılmaktadır. Bu bitkilerin temel etki şekli erkeklik hormunu sentezini baskılamak ya da yıkımını hızlandırmak suretiyledir. Ancak bu etki bitkisel ilacın kesilmesi ile tekrar eski şekline dönüşmektedir. Bir Afrika bitkisi olan “Afrika eriği” (Pygeum africana) ilaç halinde pazarlanmaktadır. Yakıotu (Epilobium parviflorum) topraküstü kısımlarının da etkili olduğu bildirilmektedir.
Prostat şikayetlerinin hafifletilmesinde daha güvenilir bir tedavi uygulaması için öncelikle bitkisel ürünlerin tercih edilmesi doğru bir yaklaşım olacaktır. Etkinliği ve güvenilirliği yeterli sayıda insan denemeleri ile ortaya konulmuştur.
